Jos Cozijnsen: “Euroscepsis is vaak gekoppeld aan klimaatscepsis.”
Op de ochtend na Brexit opende CO2-prijs met 4,70 euro en zit voorlopig onder de 5 euro. Ik zie wel kansen voor herstel later, met meer ruimte voor ambitie voor samenwerkende lidstaten; maar daar is nog tijd voor. Het is nu niet het moment voor Big Plans, want euroscepsis is vaak gekoppeld aan klimaatscepsis.
Waarom daalde de CO2-prijs en wat zijn de gevolgen voor EU CO2-handel?
De prijsdaling komt door de 10 procent val van de pond en de verwachte economische crisis in het VK. Dat betekent minder consumptie en productie: dat leidt tot minder CO2-emissies, minder vraag naar emissierechten en dus een lagere CO2-prijs.
Het heeft niet te maken met een oordeel over het CO2-handelssysteem zelf. Sterker nog: het VK had al CO2-handel voordat de EU dat had, heeft een eigen Klimaatwet en een bodem CO2-prijs gekoppeld aan de belasting voor energiebedrijven. Na de exit zal het VK een handelsakkoord kunnen sluiten met de EU, en, net als Noorwegen het EU ETS kunnen blijven implementeren, maar dan, net als Noorwegen, met minder zeggenschap.
‘Meer ambitie in de EU en het Europees Parlement op de ETS-dossier is niet op korte termijn te verwachten’
Wat zijn de gevolgen van Brexit voor klimaatbeleid?De bijdrage van de EU voor 2030 aan het Parijs Akkoord moet worden herzien: dat suggereerde de VN zelf al. Met de exit van het VK, dat zelf een doel van -57 procent had, haalt de EU de 40% reductie niet. De uitkomst is onbekend. Zal het EU-doel, omdat het een ander EU is, naar beneden worden bijgesteld? Of zullen andere Lidstaten meer gaan doen en NL dus naar, zeg -43%? Of willen Lidstaten meer flexibiliteit en CO2-credits uit het buitenland, om betaalbaar aan de 40 procent te voldoen?
Dat is dus ongewis. In elk geval zit een ratificatie van het Parijs Akkoord nog dit jaar er niet meer in. Er is nog geeneens een besluit over de bijdrage van de niet-ETS sectoren en bos- en landbouw. De Europese Commissie zou 20 juli met een voorstel daarvoor komen. Brexit maakt dat er niet makkelijker op.
Het kan dat het VK, net als Noorwegen via een overeenkomst, onder de EU klimaat-bubble voor 2030 gaat vallen; dan blijft het CO2-doel overeind. Dat betwijfel ik: in het VK is er juist verzet tegen Big EU Plans en de sectoren en regio’s willen meer zelf gaan bepalen.
Geen tijd voor Big Plans en doorpakken nu; bij euroscepsis dreigt klimaatscepsis
Op de langere termijn zie ik wel meer ruimte voor lidstaten om ambitieuzer klimaatbeleid te voeren – NL met Duitsland, Zweden, Denemarken, Frankrijk bijvoorbeeld – omdat de behoudende Europese Commissie aan macht verliest. Deze Lidstaten hebben het op de Milieuraad vorige week nog niet aangedurfd voor te stellen om minder te veilen bij sluiting van kolen of een bodemprijs voor veilingen. Dat zouden ze als groep kunnen doen. Een kamermotie verbiedt Nederland dat op eigen houtje te doen.
Maar het is nu niet het moment om door te pakken: klimaatscepsis is vaak gekoppeld aan euroscepsis. Dus is het niet verstandig nu, zoals Trouw suggereert, een ‘shocktherapie voor de economie ‘ voor te stellen, maar juist betaalbare opties en flexibiliteit na te streven (ook andere sectoren, supply chains, bosbescherming, buitenlandse CO2-credits). Dat betekent niet klimaatambitie opgeven, maar het op een andere manier nastreven.
Meer ambitie in de EU en het Europees Parlement op de ETS-dossier is niet op korte termijn te verwachten. De Britse ETS-Rapporteur Ian Duncan vertrekt en zijn werk wordt overgenomen door een Poolse collega van de kleine ECR Group. Maar voor radicale voorstellen kon hij niet genoeg stemmen vinden. En de EU verliest met het VK een ambitieuze voorzitter voor de 2e helft van 2017; nu moeten Malta, Estland en Bulgarije het emissiehandelsvoorstel afronden. Vandaar dat ik wel kansen zie voor herstel later, met meer ruimte voor meer ambitie voor samenwerkende, individuele Lidstaten.
Deze column is gepubliceerd op Energiepodium.nl op 24 juni